สารบัญ
1. ความหมายและความสำคัญของเข็มทิศ
2. ข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับเข็มทิศซิลวา
3. การตั้งมุมด้วยเข็มทิศซิลวา
4. การวัดมุมด้วยเข็มทิศซิลวา
1. ความหมายและความสำคัญของเข็มทิศ
1.1 ความหมายของเข็มทิศ
เข็มทิศ คือ เครื่องมือสำหรับใช้หาทิศทาง หรือบอกทิศทางในแผนที่ โดยอาศัยแรงดึงดูดระหว่างสนามแม่เหล็กขั้วโลก (Magnetic Pole) กับเข็มแม่เหล็ก ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญที่สุดของเครื่องมือนี้ เข็มแม่เหล็กจะแกว่งไกวได้โดยอิสระในแนวนอน เพื่อให้แนวเข็มชี้อยู่ในแนวเหนือใต้ ไปยังขั้วแม่เหล็กโลกตลอดเวลา
1.2 ความสำคัญของเข็มทิศ
เข็มทิศ มีความสำคัญในการบอกทิศที่สำคัญทั้ง 4 ทิศ คือ ทิศเหนือ ทิศใต้ ทิศตะวันออก และทิศตะวันตก หรืออาจจะบอกรายละเอียดเป็น 8 ทิศ 16 ทิศ หรือ 32 ทิศก็ได้ ในกรณีการเดินทางไกลของลูกเสือ เข็มทิศเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญในการบอกทิศทางไปสู่จุดหมายปลายทาง หากกรณีหลงป่าหรือหลงทาง ลูกเสือสามารถแจ้งพิกัดขอความช่วยเหลือได้
เข็มทิศมีหลายชนิด เช่น เข็มทิศตลับธรรมดา เข็มทิศข้อมือ เข็มทิศแบบเลนซาติก (Lensatic) และเข็มทิศแบบซิลวา (SILVA) ที่นิยมใช้ในทางการลูกเสือ
2. ข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับเข็มทิศซิลวา
เข็มทิศซิลวา (SILVA) เป็นเข็มทิศชนิด 360 องศา ผลิตโดยบริษัท SILVA ประเทศสวีเดน เป็นเข็มทิศที่นิยมใช้ทั่วโลก และนิยมใช้ในทางการลูกเสือ เป็นเข็มทิศและไม้โปรแทรกเตอร์รวมอยู่ด้วยกัน ใช้ประกอบแผนที่และหาทิศทางได้ดี เหมาะสมกับลูกเสือ เพราะใช้ง่ายและสะดวก
เข็มทิศซิลวา เป็นเข็มทิศที่มีลิขสิทธิ์ ไม่สามารถผลิตเองได้ จึงมีราคาที่สูง ทำให้มีของปลอมราคาถูกตามท้องตลาดมากมาย ราคารุ่นปัจจุบันที่ขายบนเว็บไซต์ silva.se มีหลากหลายรุ่น โดยมีราคาอยู่ที่ 299 – 749 โครนาสวีเดน หรือประมาณ 1,000 – 2,700 บาท
ส่วนประกอบของเข็มทิศซิลวา
1. แผ่นฐานเป็นตัววัตถุโปร่งใส
2. ที่ขอบมีมาตราส่วนเป็นนิ้วหรือเซนติเมตร
3. มีลูกศรชี้ทิศทาง
4. เลนส์ขยาย
5. ตลับเข็มทิศเป็นวงกลมหมุนได้ บนกรอบหน้าปัดของเข็มทิศมี 360 องศา
6. ปลายเข็มทิศเป็นแม่เหล็กสีแดง ซึ่งจะชี้ไปทางทิศเหนือเสมอ
7. ชื่อตำแหน่งสำหรับตั้งมุมและอ่านค่ามุม อยู่ตรงปลายลูกศรชี้ทิศทาง
มุมที่ใช้เข็มทิศ
มุมอะซิมุท (Azimuth) คือ มุมในแนวราบหรือแนวระดับที่วัดจากแนวทางทิศเหนือไปตามทางเดินของเข็มนาฬิกา มีค่าไม่เกิน 360 องศา
เช่น ทิศทาง ก ทำมุมอะซิมุท 45 องศา กับแนวทางทิศเหนือ
3. การตั้งมุมด้วยเข็มทิศซิลวา
กรณีบอกมุมอะซิมุทมาให้และต้องการรู้ว่าจะต้องเดินทางไปในทิศทางใด สมมุติว่ามุมอะซิมุท 60 องศา
1) วางเข็มทิศในแนวระดับให้เข็มแม่เหล็กหมุนไปมาได้อิสระ
2) หมุนกรอบหน้าปัดของตลับเข็มทิศให้เลข 60 อยู่ตรงขีดตำาแหน่งตั้งมุม
3) หันตัวเข็มทิศทั้งฐานไปจนกว่าเข็มแม่เหล็กสีแดงภายในตลับเข็มทิศชี้ตรงกับอักษร N บนกรอบ
หน้าปัด ทับสนิทกับเครื่องหมายหัวลูกศรที่พิมพ์ไว้
4) เมื่อลูกศรชี้ทิศทางชี้ไปทิศใด ให้เดินไปตามทิศทางนั้น โดยเล็งหาจุดเด่นที่อยู่ในแนวลูกศรชี้ทิศทางเป็นหลัก แล้วเดินตรงไปยังสิ่งนั้น
4. การวัดมุมด้วยเข็มทิศซิลวา
กรณีที่จะหาค่าของมุมอะซิมุทจากตำบลที่เรายืนอยู่ ไปยังตำบลที่เราจะเดินทางไป
1) วางเข็มทิศในแนวระดับให้เข็มแม่เหล็กหมุนไปมาได้อิสระ
2) หันลูกศรชี้ทิศทางไปยังจุดหรือตำแหน่งที่เราจะเดินทางไป
3) หมุนกรอบหน้าปัดเข็มทิศไปจนกว่าอักษร N บนกรอบหน้าปัด อยู่ตรงปลายเข็มแม่เหล็กสีแดงในตลับเข็มทิศ
4) ตัวเลขบนกรอบหน้าปัดจะอยู่ตรงขีดตำแหน่งสำหรับตั้งมุมและอ่านค่ามุม คือค่าของมุมที่เราต้องการทราบ
5. ข้อควรระวังและการเก็บรักษาเข็มทิศ
1. จับถือด้วยความระมัดระวัง เพราะหน้าปัดและเข็มบอบบางอ่อนไหวง่าย
2. อย่าให้ตก แรงกระเทือนทำาให้เสียได้
3. ไม่ควรอ่านเข็มทิศใกล้สิ่งที่เป็นแม่เหล็กหรือวงจรไฟฟ้า
4. อย่าให้เปียกน้ำาจนขึ้นสนิม
5. อย่าให้ใกล้ความร้อน เข็มทิศจะบิดงอ
6. เมื่อไม่ใช้ควรปิดฝาและใส่ซอง
อ้างอิง : คู่มือการจัดกิจกรรมลูกเสือสามัญที่เน้นทักษะชีวิต ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทยฯ, ชุดวิชาลูกเสือ กศน. สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
